Σχέδιο μαθήματος

Κειμενοκεντρική διδασκαλία

Κείμενο Θουκυδίδη Ιστορία ΙΙΙ. 83, 1-4

οἱ μὲν οὖν Πελοποννήσιοι τῆς νυκτὸς
εὐθὺς κατὰ τάχος ἐκομίζοντο ἐπ’ οἴκου παρὰ τὴν γῆν· καὶ
ὑπερενεγκόντες τὸν Λευκαδίων ἰσθμὸν τὰς ναῦς, ὅπως μὴ
περιπλέοντες ὀφθῶσιν, ἀποκομίζονται. [3.81.2] Κερκυραῖοι δὲ αἰ-
σθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν
πολεμίων οἰχομένας, λαβόντες τούς τε Μεσσηνίους ἐς τὴν
πόλιν ἤγαγον πρότερον ἔξω ὄντας, καὶ τὰς ναῦς περιπλεῦσαι
κελεύσαντες ἃς ἐπλήρωσαν ἐς τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα, ἐν ὅσῳ
περιεκομίζοντο, τῶν ἐχθρῶν εἴ  τινα  λάβοιεν, ἀπέκτεινον  ·καὶ ἐκ τῶν νεῶν ὅσους ἔπεισαν ἐσβῆναι ἐκβιβάζοντες ἀπεχρῶντο, ἐς τὸ Ἥραιόν τε ἐλθόντες τῶν ἱκετῶν ὡς πεντήκοντα
ἄνδρας δίκην ὑποσχεῖν ἔπεισαν καὶ κατέγνωσαν πάντων θά-
νατον. [3.81.3] οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν, ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν, ὡς
ἑώρων τὰ γιγνόμενα, διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους,
καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο, οἱ δ’ ὡς ἕκαστοι
ἐδύναντο ἀνηλοῦντο. [3.81.4] ἡμέρας τε ἑπτά, ἃς ἀφικόμενος ὁ
Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε, Κερκυραῖοι σφῶν
αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον, τὴν μὲν αἰτίαν
ἐπιφέροντες τοῖς τὸν δῆμον καταλύουσιν, ἀπέθανον δέ τινες
καὶ ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα, καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλο-
μένων ὑπὸ τῶν λαβόντων· [3.81.5] πᾶσά τε ἰδέα κατέστη θανάτου,
καὶ οἷον φιλεῖ ἐν τῷ τοιούτῳ γίγνεσθαι, οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνέβη
καὶ ἔτι περαιτέρω. καὶ γὰρ πατὴρ παῖδα ἀπέκτεινε καὶ ἀπὸ
τῶν ἱερῶν ἀπεσπῶντο καὶ πρὸς αὐτοῖς ἐκτείνοντο, οἱ δέ τινες
καὶ  περιοικοδομηθέντες ἐν τοῦ Διονύσου τῷ ἱερῷ ἀπέθανον.

Διδακτικοί Στόχοι:

§         Να κατανοήσουν οι μαθητές την εκφραστική δύναμη του αρχαίου λόγου

§         Να εκτιμήσουν την επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα του λόγου του Θουκυδίδη

§         Να εξοικειωθούν με τεχνικές ερμηνευτικής προσέγγισης του αρχαίου κειμένου

§         Να γνωρίσουν την εξέλιξη των «Κερκυραϊκών» μέσα από το πρωτότυπο

§         Να αντιληφτούν την ηθική διάσταση των  εμφύλιων συγκρούσεων

§         Να εκτιμήσουν τη διαχρονικότητα των ανθρώπινων συμπεριφορών

ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

Φράσεις / Κλειδιά ολόκληρου του Κειμένου	Φραστικές  παραλλαγές των τρόπων  θανάτωσης	Παροχή Κάλυψης στους επιτιθέμενους	Παθολογία του Πολέμου	Μορφοσυντακτική έκφραση
-Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον - πᾶσά τε ἰδέα κατέστη θανάτου	ἀπέθανον Θανάτωση Αυτοκτονία ἀπέκτεινον ἐφόνευον ἀπήγχοντο ἀπεχρῶντο ἀνηλοῦντο κατέγνωσαν πάντων θά- νατον διέφθειρον ἀλλήλους ἐκτείνοντο περιοικοδομηθέντες  ἀπέθανον.	Κερκυραῖοι δὲ αἰ- σθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν πολεμίων οἰχομένας ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε	-εἴ  τινα  λάβοιεν, ἀπέκτεινον -τῶν ἱκετῶν ὡς πεντήκοντα ἄνδρας δίκην ὑποσχεῖν ἔπεισαν καὶ  κατέγνωσαν πάντων θά- νατον - ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο	1)Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν εἴ  τινα  λάβοιεν, ἀπέκτεινον  (συστηματικές και αδιάκριτες εκτελέσεις) 2)Παράλλαξη: αἰτίαν - καὶ  ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα - χρημάτων σφίσιν ὀφειλο- μένων (Δήλωση της  «αιτίας» με ταυτόσημο ουσιαστικό – εμπρόθετο προσδιορισμό της αιτίας  - γενική απόλυτη αιτιολογική μετοχή (Ανάδειξη των συσσωρευμένων παθών) 3) Μεταβατικά και επιδοτικά καὶ (έμφαση στην ποικιλία και στην ανοσιότητα των μορφών της θανάτωσης )

Αξιολόγηση

1.Να συγκρίνετε  το περιεχόμενο της  αναφοράς του Ιστορικού: Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν
πολεμίων οἰχομένας… τῶν ἐχθρῶν εἴ  τινα  λάβοιεν, ἀπέκτεινον,  με το περιεχόμενο της εξής άλλης,  από προηγούμενη ενότητα:

Ἐν δὲ τούτῳ  τῶν  Κερκυραίων  οἱ  ἔχοντες  τὰ  πράγματα
ἐλθούσης  τριήρους  Κορινθίας  καὶ  Λακεδαιμονίων  πρέσβεων
ἐπιτίθενται  τῷ  δήμῳ (σ. 308 του βιβλίου σας). Να διατυπώσετε τα συμπεράσματά σας από τη σύγκριση

2. ὅπως μὴ περιπλέοντες ὀφθῶσι Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική (συμβουλευτείτε τα σχόλια του βιβλίου σας)

3. ἀποκομίζονται : Αντικαταστήστε το χρόνο του ρήματος με άλλον, ώστε να μην αλλάξει καθόλου  το νόημα της πρότασης. Στη συνέχεια γράψτε το ίδιο πρόσωπο της ίδιας έγκλισης σε όλους τους χρόνους της ίδιας φωνής

4. καὶ γὰρ … ἀπέθανον: Ο Ιστορικός στο σημείο αυτό του κειμένου αναφέρει κάποιες περιπτώσεις εκτελέσεων. Για ποιο σκοπό;